Ngày nay, có hàng ngàn loại tiền điện tử khác nhau trên thị trường tiền điện tử. Và khi giá tăng vọt trong quá khứ, tổng giá trị vốn hoá của tất cả các loại tiền điện tử này đã vượt quá 2,9 nghìn tỷ USD, với khối lượng giao dịch hàng ngày trên 130 tỷ USD. Bitcoin là gì?
Nói cách khác, thị trường tiền điện tử đã phát triển nhanh chóng và hiện nay nó khá lớn. (Nhưng vẫn không thể nào lớn bằng thị trường ngoại hối).
Đối với những người mới tham gia vào thị trường tiền điện tử, chỉ cần cố gắng tìm ra xem mình nên bắt đầu từ đâu cũng đủ cảm thấy họ mệt mỏi vì choáng ngợp trước quá nhiều thứ cần tìm hiểu.
Vì vậy, thay vì cố gắng tìm hiểu về toàn bộ thị trường tiền điện tử cùng một lúc và bị choáng ngợp, chúng ta sẽ bắt đầu với Bitcoin vì nó là ông vua của toàn bộ thị trường và tìm hiểu Bitcoin có thể cho chúng ta cái nhìn tổng quát về thị trường tiền điện tử. Bitcoin là gì
Đồng Bitcoin là tiền điện tử ban đầu nên những đột phá kỹ thuật và công từ mà Bitcoin mang đến thế giới chúng ta cho phép Bitcoin xuất hiện là nền tảng cho tất cả các loại tiền điện tử khác dựa vào cơ sở đó để phát triển.
Hiểu Bitcoin như nó là gì, nó hình thành như thế nào và cách thức hoạt động sẽ cung cấp nền tảng vững chắc để có thể hình dung đến toàn bộ thị trường tiền điện tử.
Nhiều khái niệm cần thiết để hiểu Bitcoin có thể được áp dụng cho các loại tiền điện tử khác. Vì vậy, nếu bạn có thể nắm bắt đủ chắc chắn về Bitcoin để không bị bối rối bởi chủ đề này thì bạn sẽ dễ dàng hiểu được phần còn lại của thế giới tiền điện tử hơn nhiều. Bitcoin là gì
Giới thiệu sơ lược về Bitcoin là gì?
Trước tiên chúng ta thường sẽ gặp một đoạn giới thiệu mang tính học thuật khi tìm hiểu về đồng tiền Bitcoin là gì như sau:
“Bitcoin là một loại tiền kỹ thuật số phi tập trung, dựa trên thiết kế mã nguồn mở, được sử dụng để trao đổi giá trị giữa những người dùng ẩn danh. Bitcoin là gì
Tất cả các giao dịch, sau khi được xác nhận bởi các thợ đào sử dụng thuật toán PoW làm cơ chế đồng thuận, sẽ được lưu trữ trên sổ cái phân tán, được gọi là blockchain.
Các thay đổi đối với blockchain chỉ là phần bổ sung và được đồng bộ hóa khoảng 10 phút một lần trên hàng nghìn nút nằm trên toàn thế giới qua mạng P2P. Tất cả thông tin được lưu trữ trên blockchain có thể được xem công khai theo thời gian thực.
Các kỹ thuật mã hóa như mã khóa công khai, hàm băm và chữ ký số được sử dụng để giữ cho chuỗi khối an toàn và bất biến để mọi người đều có thể truy cập được nhưng không ai có thể hack được nó.”
Vâng khi bạn hoàn toàn mới, không có kiến thức gì về kỹ thuật và công nghệ thì đọc những dòng trên có lẽ còn vô nghĩa hơn là học triết học.
Nhưng bạn hãy yên tâm và không cần phải hoang mang về điều đó. Chúng ta sẽ tìm hiểu cặn kẽ từng thuật ngữ một chứ không phải là một kiến thức phổ quát như trên.
Bước vào lĩnh vực tiền điện tử sẽ giới thiệu một số lượng lớn các thuật ngữ mà hầu hết mọi người sẽ không quen thuộc. Bitcoin là gì
Thế giới tiền điện tử dường như có ngôn ngữ riêng và những ai muốn tìm hiểu về chủ đề này có thể nhanh chóng bị choáng ngợp bởi tất cả các thuật ngữ, từ viết tắt và các thuật ngữ kỹ thuật khác.
Nhưng nếu bạn thực sự muốn hiểu về tiền điện tử và chúng khác nhau như thế nào, điều thực sự quan trọng là bạn phải tự làm quen với các khái niệm nền tảng cốt lõi nhất định đó.
Mục tiêu của hocpriceaction là đề cập đến các thuật ngữ và cụm từ mà ban đầu bạn có thể không biết nhưng cần phải biết và tiếp cận theo cách dễ hiểu và rõ ràng nhất. Bitcoin là gì
Lịch sử hình thành của Bitcoin
Bitcoin là một loại “tiền” mới, một loại tiền kỹ thuật số được thiết kế để cho phép bạn lưu trữ, gửi và nhận “tiền” trực tuyến mà không cần bất kỳ ngân hàng hoặc tổ chức tài chính nào khác.
Không giống như các loại tiền tệ pháp định của các quốc gia, chẳng hạn như đồng đô la Mỹ hoặc VND của Việt Nam chúng ta, Bitcoin không bị kiểm soát bởi bất kỳ ngân hàng trung ương hoặc chính phủ nào. Thay vào đó, các quy tắc chi phối việc sử dụng và cung cấp nó được kiểm soát bởi phần mềm.
Năm 2008, Bitcoin được tạo ra bởi một người bí ẩn tự xưng là “Satoshi Nakamoto”. Cho đến ngày nay, danh tính thực sự của người phát minh ra đồng Bitcoin này vẫn được giấu kín. Không ai biết (ít nhất là một cách công khai) Satoshi Nakamoto là ai. Từ đó còn có rất nhiều thuyết âm mưu liên quan đến ai là người tạo ra Bitcoin. Bitcoin là gì
Cha đẻ của Bitcoin có thể là đàn ông, phụ nữ, một nhóm người hoặc thậm chí là một người ngoài hành tinh có trí thông minh cao siêu vượt xa nền văn minh nhân loại của trái đất. Không ai biết chắc cả!
Những gì chúng ta biết là vào ngày Halloween (31 tháng 10) năm 2008, Satoshi Nakamoto đã xuất bản một sách trắng có tựa đề “Bitcoin: Hệ thống tiền điện tử ngang hàng”.
Đó là bản tóm tắt dài 9 trang về sự sáng tạo của cha đẻ Bitcoin. Sách trắng cung cấp cái nhìn tổng quan về mặt kỹ thuật của Bitcoin và mô tả cách thức hoạt động của nó.
Vào đầu tháng 1 năm 2009, phiên bản đầu tiên của đồng Bitcoin, phiên bản 0.1, đã được phát hành trên một danh sách email ít người biết đến. Bitcoin là gì
Phần mềm kiểm soát việc tạo và sử dụng bitcoin và áp đặt nguồn cung cố định là 21 triệu. Bitcoin được tạo ra thông qua một quy trình gọi là “khai thác”, hiện bao gồm các máy tính chuyên dụng cạnh tranh để giành chiến thắng trong trò chơi đoán số, trong đó “thợ đào” chiến thắng sẽ được thưởng bằng bitcoin hoàn toàn mới mà ta gọi là khai thác được.
Cho đến nay, khoảng 19 triệu trong số đó đã được tạo ra (hoặc “khai thác”) và bitcoin cuối cùng dự kiến sẽ được khai thác vào năm 2140. Bitcoin là gì
Nguồn cung cố định và giới hạn của Bitcoin trái ngược với các loại tiền tệ truyền thống, chẳng hạn như đồng đô la Mỹ, có thể được các ngân hàng trung ương tạo ra theo ý muốn và với số lượng không giới hạn.
Những người sùng bái bitcoin tin rằng vì có giới hạn về số lượng bitcoin tồn tại nên sự khan hiếm này là lý do chính mà Bitcoin nhận được giá trị của nó. Giống như vàng trên trái đất là hữu hạn và nó càng ngày càng tăng giá trị.
Satoshi Nakamoto đã mở mã nguồn Bitcoin cho công chúng và khuyến khích những người khác tiếp tục phát triển Bitcoin. Bitcoin là gì
Theo thời gian, mã nguồn ban đầu sau đó đã được các nhà phát triển phần mềm khác cải tiến, nhiều người trong số họ làm việc trên cơ sở tự nguyện tương tự như các tình nguyện viên viết và chỉnh sửa các trang của Wikipedia.
Vào cuối tháng 4 năm 2011, Satoshi Nakamoto đã gửi cho một trong những nhà phát triển phần mềm một email ngắn gọn có nội dung: “I’ve moved on to other things.” Và rồi ông ấy biến mất, không bao giờ được nhắc đến nữa.
Như chúng ta đã biết thì phần còn lại là lịch sử. Bitcoin là gì
Sau hơn một thập kỷ, Bitcoin tiếp tục hoạt động mạnh mẽ, cho phép người dùng từ khắp nơi trên thế giới giao dịch bằng bitcoin với nhau.
Tỷ giá so với đồng USD của Bitcoin đầu tiên được biết đến đối với bitcoin là vào tháng 10 năm 2009. Với 1 đô la, bạn có thể mua được 1.309 bitcoin! Bitcoin là gì
Phải đến tháng 2 năm 2011, giá bitcoin mới ngang bằng với đô la Mỹ, trong đó 1 đô la = 1 bitcoin. Khi niềm tin vào Bitcoin tăng lên, nhu cầu về tiền điện tử cũng tăng lên, khiến giá của nó tăng lên.
Vào năm 2013, bitcoin đã tăng từ 13 USD lên 1.157 USD! Mức tăng 8.800%!
Vào năm 2017, có lẽ là khi Bitcoin cuối cùng đã mất đi vị thế là một loại tiền tệ “ngầm”, bắt đầu năm mới ở mức 1.000 USD và gần như chạm mốc 20.000 USD trước khi lao dốc mạnh sau đó.
Nhưng Bitcoin đã chứng minh rằng rất khó để nó biến thành dĩ vãng. Vào tháng 11 năm 2021, giá bitcoin đạt mức cao nhất mọi thời đại ở mức hơn 68.000 USD. Bitcoin là gì
Điều điên rồ là Satoshi Nakamoto vẫn sở hữu hơn 1 triệu bitcoin! Nhưng mặc dù cha đẻ Bitcoin hiện là tỷ phú nhưng việc trở nên giàu có không phải là lý do để tạo ra Bitcoin.
Tại sao Bitcoin được tạo ra?
Chính xác thì Bitcoin là gì? Tùy thuộc vào người bạn hỏi, từ “Bitcoin” có thể có nhiều định nghĩa khác nhau.
Và khi một số người bắt đầu giải thích Bitcoin là gì, đó là lúc bạn thường bắt đầu nghe thấy những thuật ngữ công nghệ được thốt ra. Bitcoin là gì
Những từ như “blockchain” hay “giao thức”. Và các cụm từ như “mạng ngang hàng” và “sổ cái phân tán”. Và chắc chắn bạn sẽ cảm thấy quá tải kiến thức
Bạn rất dễ có cảm giác như đang chìm đắm trong biển thuật ngữ. Cố gắng mô tả chính xác “Bitcoin” có thể trở nên phức tạp và mang tính kỹ thuật rất nhanh!
Vì vậy, thay vì đi theo con đường đó, có lẽ cách tiếp cận tốt hơn là bắt đầu với CÁC VẤN ĐỀ mà Bitcoin đang cố gắng giải quyết. Bitcoin là gì
Khi bạn hiểu điều đó, mọi thứ sẽ trở nên rõ ràng hơn nhiều đối với bạn và bạn sẽ có thể nắm bắt các khái niệm kỹ thuật nhanh hơn và làm theo dễ dàng hơn nhiều.
Theo sách trắng Bitcoin, Satoshi Nakamoto muốn tạo ra nó theo nguyên văn như sau: “…electronic cash that would allow online payments to be sent directly from one party to another without going through a financial institution.”
Có nghĩa là tiền điện tử cho phép thanh toán trực tuyến được gửi trực tiếp từ bên này sang bên khác mà không cần thông qua tổ chức tài chính. Bitcoin là gì
Khái niệm tạo ra một phiên bản tiền kỹ thuật số có thể được gửi trực tuyến mà không cần “trung gian đáng tin cậy” nghe có vẻ đơn giản nhưng trước khi Satoshi Nakamoto tạo ra Bitcoin, mọi nỗ lực trước đó đều không thành công.
Điều này chưa bao giờ được thực hiện trước đây. Để giải thích lý do tại sao chúng ta sẽ sử dụng một ví dụ.
Giả sử anh A bán quần áo và đồ thời trang. Những bộ đồ anh ấy bán rất đẹp và giả sử đang sale có giá chỉ 1 USD. Chị B muốn đặt một chiếc áo mà chị rất ưng ý của anh A. Họ gặp nhau và giao dịch bằng tiền mặt.
Đây là những gì xảy ra: Bitcoin là gì
Chị B đưa tờ 1 đô la cho anh A và tờ 1 đô la hiện thuộc sở hữu của anh A.
Chị B tin tưởng rằng tờ 1 USD là duy nhất và có thật vì nó có thể được xác minh là được phát hành bởi ngân hàng trung ương. Bitcoin là gì
Do những đặc tính này, tờ 1 đô la được sử dụng làm phương tiện trao đổi, có nghĩa là những người khác sẵn sàng đổi tờ 1 đô la để lấy những thứ hàng hóa và dịch vụ mà họ muốn.
Anh A đưa chiếc áo cho chị B. Bây giờ, giả sử rằng chị B ở rất xa đến nỗi khoảng cách đó thậm chí còn quá xa đến mức anh A cũng không thể tự mình giao chiếc áo đó đến cho chị B. Anh ấy sẽ phải gửi qua một đơn vị chuyển phát giao hàng. Bitcoin là gì
Anh A muốn chị B gửi thanh toán trước qua trực tuyến. Nhưng chị B sẽ xử lý việc thanh toán như thế nào? Làm thế nào chị B có thể gửi tiền mặt qua internet?
Nó là không thể với tiền mặt vật lý. Vì tiền mặt là vật chất nên bạn chuyển nó trực tuyến như thế nào được?
Chúng ta sẽ phải thực hiện bằng cách số hóa nó, biến nó thành kỹ thuật số. Nhưng nếu là kỹ thuật số, điều đó có nghĩa là nó có thể dễ dàng bị sao chép. Bitcoin là gì
Vậy làm cách nào để ngăn mọi người tiêu tiền kỹ thuật số của họ hai lần hoặc nhiều hơn từ cùng một số tiền?
Vì vậy, đó là một vấn đề. Bitcoin là gì
Có một vấn đề khác.
Chị B muốn sử dụng tiền mặt vì cô ấy đã có sẵn một ít trong ví. Nhưng nếu muốn gửi tiền ở dạng kỹ thuật số thì giờ đây chị ấy phải nhờ đến một tổ chức tài chính như ngân hàng. Giống như chúng ta ra ngân hàng để chuyển tiền vậy.
Nhưng nếu chị B không có tài khoản ngân hàng thì sao? Gần như chị B bất lực vào thời điểm đó.
Nhưng may mắn thay, chị B có tài khoản ngân hàng. Nhưng vì lý do nào đó mà chị bị chặn giao dịch và không thể chuyển tiền được. Hoặc có thể thu phí chuyển tiền của bạn rất lớn.
Kết quả là việc chuyển tiền rất khó khăn và chị B không thể mua được chiếc áo mình muốn. Bitcoin là gì
Ngân hàng đang giữ tiền của chị B. Ngân hàng là thực thể duy nhất kiểm soát toàn bộ số tiền của cô ấy. Vì có một thực thể duy nhất chịu trách nhiệm nên việc này được coi là tập trung (centralized).
Chị B bây giờ chỉ muốn giá như mình ở gần cửa hàng của anh A để có thể đến mua bằng tiền mặt, hoặc ít ra có thể chuyển tiền trực tuyến mà không gặp rắc rối với ngân hàng.
Vì vậy, về cơ bản chị B muốn hai điều lớn lao: Bitcoin là gì
- Tiền kỹ thuật số có thể được sử dụng trực tuyến như tiền mặt
- Và quan trọng đó là sự phi tập trung vì chị B không thích dính dáng đến một bên nào để có thể chuyển tiền được cả.
Phân quyền hay phi tập trung (Decentralization) hoàn toàn trái ngược với tập trung (Centralization). Với sự phân quyền, không có một thực thể duy nhất nào chịu trách nhiệm và giám sát.
Về mặt tiền tệ, “phân quyền” có nghĩa là bạn không phải thông qua một trung gian như ngân hàng hay tổ chức tài chính khác. Bitcoin là gì
Điều này sẽ mang lại cho bạn quyền tự do tiêu tiền kỹ thuật số theo bất kỳ cách nào bạn muốn mà không có nguy cơ giao dịch của bạn bị chặn hoặc tiền của bạn bị đóng băng.
Chị B muốn có tiền kỹ thuật số phi tập trung. Nhưng ý tưởng này rất khó thực hiện và đó là lý do mà Bitcoin ra đời để giải quyết bài toán đó. Dẫu rằng vấn đề là cực kỳ khó khăn nhưng Bitcoin đã giải quyết bằng cơ chế nào? Có thể nói rằng chưa bàn đến khía cạnh kỹ thuật và mã hoá mà chỉ nghĩ ra ý tưởng thôi có lẽ cũng là một thách thức lớn với tất cả chúng ta.
Các vấn đề mà Bitcoin sẽ giải quyết
Điều gì làm cho Bitcoin trở nên mang tính cách mạng? Tại sao nó thường được ca ngợi là người thay đổi cuộc chơi trong thế giới tiền tệ? Bitcoin là gì
Như đã đề cập ở trên, một nhân vật bí ẩn tự xưng là Satoshi Nakamoto đã viết một sách trắng có tựa đề Bitcoin: Hệ thống tiền điện tử ngang hàng.
Nó đã tiết lộ chi tiết về việc tạo ra tiền “điện tử” (tiền kỹ thuật số) không bị kiểm soát bởi bất kỳ tổ chức hoặc chính phủ nào. Bitcoin là gì
Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu của Satoshi Nakamoto, ông phát hiện ra rằng trước đây đã có nhiều nỗ lực nhằm tạo ra một loại tiền kỹ thuật số.
Đã có những người tiên phong ban đầu như b-money, Bit Gold, ecash, E-gold, Hashcash, Liberty Reserve và RPOW. Nhưng chúng đã không thành công vì hai lý do chính:
- Vấn còn là sự tập trung. Những loại tiền kỹ thuật số này được kiểm soát bởi một cơ quan trung ương, gây ra một điểm lỗi duy nhất. Việc kiểm soát tập trung cũng tạo ra các loại rủi ro khác. Một thực thể nắm quyền kiểm soát có thể quyết định làm điều gì đó mờ ám như tạo ra số tiền bí mật bổ sung để sử dụng cá nhân. Hoặc hệ thống bị tấn công và tiền của người dùng bị đánh cắp hoặc chính phủ buộc tổ chức phải đóng cửa, điều đó có nghĩa là tiền của mọi người giờ đây trở nên vô giá trị.
- Sử dụng nhiều lần. Không có cách nào rõ ràng để biết liệu tiền tệ có bị nhân đôi hay chi tiêu nhiều lần hay không (sự giả mạo). Bitcoin là gì
Vì vậy, ngay cả trước khi Bitcoin được phát minh bởi Satoshi, một số nỗ lực đã được thực hiện để tạo ra tiền điện tử phi tập trung hoặc tiền kỹ thuật số trong quá khứ, nhưng tất cả đều thất bại.
Trong một thời gian dài, điều đó dường như là không thể. Bitcoin là gì
Không giống như những file ảnh, một bản PDF hoặc các tài liệu khác, bạn không thể chỉ đính kèm một số tiền vào email và gửi cho ai đó. Tại sao?
Bởi vì bất cứ khi nào bạn thực hiện chuyển một GIÁ TRỊ giữa hai người, bạn cần đảm bảo rằng chuyển khoản thực sự đã diễn ra.
Ví dụ: Một nhiếp ảnh gia chụp được một bức ảnh tuyệt đẹp và bán muốn mua và sở hữu hoàn toàn với bức ảnh đó. Nếu nhiếp ảnh gia gửi ảnh kỹ thuật số gốc cho bạn, ông ấy chỉ cần đính kèm ảnh vào email và gửi nó cho bạn. Bạn sẽ nhận được bức ảnh.
Nhưng bây giờ, giả sử người nhiếp ảnh gia không uy tín và không ấy đã tạo ra một bản sao của bức ảnh và gửi cho bạn. Điều đã xảy ra là bạn đã nhận một BẢN SAO của tệp ảnh chứ không phải tệp gốc.
Khi nói đến việc gửi ảnh kỹ thuật số, đây có thể không phải là vấn đề lớn mà chúng ta chỉ sử dụng để làm ví dụ minh hoạ. Nhưng nếu đó không phải là gửi một bức ảnh mà là gửi TIỀN kỹ thuật số thì đây là một vấn đề rất lớn. Bitcoin là gì
Hãy quay lại ví dụ về giao dịch tiền mặt liên quan đến anh A và chị B ở trên.
Hãy tưởng tượng nếu chị B quét tờ 1 đô la của cô ấy và đặt tên cho hình ảnh kỹ thuật số là “one-dollar.jpg”.
Khi nội dung nào đó ở dạng kỹ thuật số, bạn có thể dễ dàng sao chép và nhân bản nó bao nhiêu lần tùy thích. Nếu vậy thì giá trị ở đâu trong đó? Chẳng có giá trị nào cả.
Chị B có thể tạo ra vô số bản sao kỹ thuật số của “one-dollar.jpg” và sử dụng nó bao nhiêu lần tùy thích.
Vấn đề này được gọi là vấn đề “chi tiêu nhiều lần cùng một số tiền”. Và nếu nhiều người sở hữu cùng một tệp hình ảnh “one-dollar.jpg”, thì ai là chủ sở hữu thực sự? Bitcoin là gì
Nếu bạn đang cố gắng tiêu tiền kỹ thuật số, làm thế nào bạn có thể chứng minh rằng số tiền được chuyển thực sự đã biến mất khỏi vị trí ban đầu? Rằng đã có sự thay đổi thực sự về quyền sở hữu?
Nếu chị B đưa cho anh A 1 đô la, làm thế nào chị B có thể chứng minh rằng cô ấy sẽ không đưa 1 đô la tương tự cho người khác? Bitcoin là gì
Khi nói đến thanh toán kỹ thuật số, giá trị ròng của tất cả các giao dịch chuyển khoản cần phải bằng 0 USD. Ví dụ: khi chị B gửi 1 đô la cho anh A, chị B sẽ mất 1 đô la và anh A sẽ kiếm được 1 đô la, tổng là bằng 0.
Trước Bitcoin, cách duy nhất để gửi tiền điện tử là thông qua ngân hàng hoặc cổng thanh toán như PayPal. Và khi việc sử dụng điện thoại di động tăng lên, các ứng dụng di động fintech như Momo hay nhiều ví thanh toán khác ra đời.
Về cơ bản, chúng vẫn phải dựa vào cơ quan kiểm soát của trung ương.
Đây là những gì xảy ra: Bitcoin là gì
- Chị B bắt đầu với 1 đô la trong tài khoản của mình và anh A có 0 đô la.
- Chị B yêu cầu ngân hàng chuyển 1 đô la cho anh A.
- Ngân hàng điều chỉnh số dư tài khoản của chị B và anh A.
- Số dư tài khoản của chị B và anh A tồn tại dưới dạng số trên máy tính.
- Chị B và anh A tin tưởng ngân hàng sẽ giữ cho số dư tài khoản ngân hàng của họ luôn cập nhật và chính xác.
Nếu bạn để ý, không có tiền mặt vật chất nào được trao tay mà đơn giản chỉ là thay đổi con số hiện trong tài khoản của họ Thay vì tờ 1 đô la vật lý, anh A và chị B dựa vào ngân hàng để thay mặt họ thực hiện giao dịch kỹ thuật số. Bitcoin là gì
Để mở rộng kiến thức chúng ta sẽ tìm hiểu đến một khái niệm mới và cũng là mở rộng để giải quyết vấn đề.
Sổ cái là gì?
Nếu chuyển khoản qua ngân hàng thì ngân hàng theo dõi tài khoản của cả người mua và người bán. Ngân hàng theo dõi số dư tài khoản của bạn như thế nào? Ngân hàng sử dụng sổ cái. Sổ cái có hai chức năng:
- Sổ cái đóng vai trò như một phương pháp chứng minh quyền sở hữu, được thực hiện bằng cách đọc dữ liệu lịch sử được lưu giữ trong sổ cái. Bitcoin là gì
- Sổ cái ghi lại bất kỳ sự chuyển giao quyền sở hữu nào, có nghĩa là dữ liệu mới được tạo ra và ghi vào sổ cái.
Trong giao dịch ngân hàng truyền thống, khi chị B gửi thanh toán cho anh A, cơ quan trung ương (ngân hàng) sẽ xem xét sổ cái để đảm bảo rằng chị B có tiền, sau đó giảm số dư tài khoản ngân hàng của chị B và tăng số dư tài khoản ngân hàng của anh A.
Về cơ bản, để chuyển tiền điện tử (phi vật lý), bạn cần có hệ thống lưu trữ hồ sơ ở dạng điện tử.
Đó là những gì sổ cái làm. Nó giữ một bản ghi các giao dịch. Bitcoin là gì
Trong ví dụ này, sổ cái ghi lại rằng chị B đã chuyển 1 đô la cho anh A. Và bây giờ chị B có 0 đô la. Làm như vậy sẽ ngăn ngừa việc chi tiêu nhiều lần trên một số tiền.
Đối với các giao dịch trực tuyến, không có các trung gian này, về mặt lý thuyết, chúng ta chỉ có thể “copy và paste” tiền và không thể biết giao dịch nào là hợp pháp hay gian lận.
Mặc dù việc dựa vào chính quyền trung ương hoặc các bên trung gian để giải quyết vấn đề “chi tiêu nhiều lần”, nhưng điều này đòi hỏi bạn phải TIN TƯỞNG vào họ. Họ nhưng những người làm chứng, người trọng tài đứng giữa.
Ví dụ: bạn phải tin tưởng rằng ngân hàng của bạn duy trì số dư tài khoản của bạn trong sổ cái một cách chính xác và họ không lấy trộm tiền của bạn hoặc cho phép chính phủ tịch thu tiền của bạn. Thế nhưng ở nước ta chắc các bạn đã nghe nhiều về các vụ nhân viên ngân hàng chiếm đoạt tiền của khách hàng rồi phải không?
Giao dịch của bạn cũng có thể bị chính phủ “kiểm duyệt”, trong đó ngân hàng bị áp lực phải chặn hoặc từ chối giao dịch vì lý do chính trị, tiền bẩn hoặc nhiều lý do khác.
Phải dựa vào và tin tưởng các ngân hàng và các bên thứ ba khác được gọi là vấn đề tập trung hóa. Bitcoin là gì
Vì vậy, để tóm tắt nhanh, chúng ta hiện có hai vấn đề với tiền kỹ thuật số: Bitcoin là gì
VẤN ĐỀ #1: Chi tiêu nhiều lần
Nguy cơ ai đó có thể tiêu tiền kỹ thuật số hai lần hoặc nhiều hơn vì mọi thứ ở định dạng kỹ thuật số đều có thể dễ dàng bị sao chép. Lượng tiền tệ mới này trước đây chưa tồn tại còn được gọi là tiền giả hoặc tiền lừa đảo.
VẤN ĐỀ #2: Sự tập trung hóa
Để giải quyết vấn đề đầu tiên, bạn phải nhờ đến bên thứ ba để duy trì và theo dõi sự thay đổi quyền sở hữu vốn. Nhưng điều này khiến bạn gặp rủi ro với tiền kỹ thuật số của mình như là bị bên thứ ba đánh cắp, tịch thu, phong tỏa…. Bạn mất quyền kiểm soát hoặc quyền sở hữu tiền của mình. Ngoài ra còn rất nhiều rủi ro khác mà gần đây chúng ta thấy người dân gửi tiết kiệm nhưng lại biến thành tiền mua bảo hiểm hay rủi ro ngân hàng bị phá sản…
Và Satoshi Nakamoto đã tìm ra cách giải quyết cả hai vấn đề! Bitcoin là gì
Cho phép tiền di chuyển theo cách mà giống như tin nhắn văn bản hoặc email thực hiện giữa hai người bất kỳ và không có bất kỳ trung gian giao dịch nào.
Giải pháp của Satoshi đã tạo ra một cách MỚI để sử dụng tiền ở dạng kỹ thuật số có khả năng chống giả mạo và có thể gửi trực tiếp từ người này sang người khác (“ngang hàng”) mà không cần phải thông qua tổ chức tài chính.
Không còn ngân hàng hoặc trung gian khác. Không cần phải xin phép hoặc nhận được sự chấp thuận từ họ nếu bạn muốn chuyển tiền.
Nhưng bằng cách nào? Bitcoin là gì
Làm thế nào bạn ngăn chặn việc chi tiêu nhiều lần tiền kỹ thuật số nếu bạn KHÔNG có cơ quan trung ương, chẳng hạn như ngân hàng, duy trì sổ cái và theo dõi xem ai sở hữu cái gì?
Ai sau đó duy trì tính chính xác của sổ cái?
Chà, nếu bạn không muốn dựa vào các tổ chức tài chính truyền thống, bạn phải bắt đầu lại từ đầu và tạo ra một HỆ THỐNG hoàn toàn mới. Bitcoin là gì
Nếu bạn muốn bỏ qua hoàn toàn ngân hàng, bạn cần một hệ thống mới để theo dõi giá trị và chuyển giá trị từ người này sang người khác.
Không muốn phụ thuộc vào ngân hàng hoặc chính phủ có nghĩa là bạn KHÔNG thể trở thành một phần của bất kỳ hệ thống tài chính hiện có nào.
Tại sao? Bitcoin là gì
Bởi vì tiền được sử dụng trong các hệ thống tài chính hiện tại dựa trên tiền tệ thông thường, còn được gọi là “tiền pháp định” như đô la, euro, yên Nhật, bảng Anh…. Và tất cả các loại tiền tệ này đều được kiểm soát bởi chính phủ của họ, có nghĩa là tất cả chúng đều được TẬP TRUNG.
Đó chính xác là điều Satoshi Nakamoto muốn tránh. Ông ấy không muốn dựa vào cơ quan trung ương hoặc quản trị viên để quản lý sổ cái. Bitcoin là gì
Điều này có nghĩa là hệ thống cần có khả năng được vận hành bởi bất kỳ ai mà không cần phải xin phép những người “gác cổng”. Cha đẻ Bitcoin muốn sử dụng tiền kỹ thuật số PHI TẬP TRUNG.
Sự phân quyền hay phi tập trung này sẽ cho phép nó trở thành một dạng tiền toàn cầu, nghĩa là tiền vượt qua ranh giới quốc gia hoặc chính phủ.
Nó sẽ có thể hoạt động bên ngoài bất kỳ quy định nào của chính phủ và ngân hàng trung ương, có nghĩa là nó không nằm dưới sự kiểm soát của bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào.
Điều này sẽ cho phép mọi người thực hiện thanh toán trực tuyến cho bất kỳ ai, ở bất kỳ đâu trên thế giới vào bất kỳ lúc nào họ muốn. Bitcoin là gì
Nếu số tiền này có khẩu hiệu thì đó sẽ là KHÔNG: Không ai, không công ty, không cơ quan có thẩm quyền, không chính phủ nào có thể dừng giao dịch. (Điều này còn được gọi là “chống kiểm duyệt”).
Về cơ bản, Satoshi Nakamoto muốn một loại tiền tệ trực tuyến dành cho Internet có chức năng giống như tiền mặt vật lý, KHÔNG ai có thể kiểm soát được. Bitcoin là gì
Vậy Satoshi ấy đã làm gì? Bitcoin là gì
Ông ấy đã nỗ lực tạo ra một hệ thống hoàn toàn mới có thể giải quyết được tất cả các vấn đề.
Hệ thống mới này sẽ được thiết kế để quản lý quyền sở hữu và tạo ra đơn vị tiền tệ của riêng mình. Nó sẽ cho phép bất kỳ ai có kết nối internet gửi, nhận và lưu trữ “loại tiền kỹ thuật số” này.
Đồng tiền này sẽ tồn tại độc lập với bất kỳ chính phủ, ngân hàng trung ương hoặc tổ chức tài chính nào khác. Hệ thống mới này sẽ là sự thay thế cho hệ thống tài chính truyền thống được xây dựng xung quanh các ngân hàng.
Vì không có ngân hàng nên bạn sẽ không cần có tài khoản ngân hàng. Tất cả những gì bạn cần là một “ví” mà bất cứ ai cũng có thể tạo ra (chúng sẽ thảo luận về ví tiền điện tử trong bài học sau).
Mặc dù nhiều khái niệm và công nghệ cơ bản của Bitcoin đã tồn tại từ năm 2008 nhưng chưa có ai có thể ghép tất cả các mảnh ghép lại với nhau.
Satoshi Nakamoto đã lấy các thành phần từ những nỗ lực trước đây trong việc tạo ra tiền kỹ thuật số phi tập trung và có thể kết hợp chúng theo một cách mới và độc đáo.
Hệ thống mới này về cơ bản là một tổng hợp thành công của những cải tiến kỹ thuật khác nhau mà ông đã mượn từ những nỗ lực trước đó về tiền điện tử trong nhiều thập kỷ trước khi Bitcoin ra mắt.
Satoshi Nakamoto đặt tên cho hệ thống này là Bitcoin. Bitcoin là gì
Chúng ta lưu ý có sự khác biệt giữa chữ hoa “B” và chữ thường “b” trong Bitcoin.
Bitcoin (viết hoa “B”) là hệ thống tự động quản lý quyền sở hữu và tạo ra các đơn vị tiền tệ kỹ thuật số của riêng mình được gọi là bitcoin (chữ thường “b”). Tuy nhiên điều này không quá quan trọng.
Với tư cách là người dùng Bitcoin, bạn sẽ nói rằng bạn có một lượng “bitcoin” nhất định, tương tự như cách bạn nói rằng bạn có một lượng “VND” nhất định, hay “USD” nhất định.
“BTC” là mã tiền tệ được chấp nhận chung cho bitcoin. Vậy 1 bitcoin = 1 BTC. Bitcoin là gì
Một bitcoin có thể chia hết cho tám chữ số thập phân. Vì vậy, có thể sở hữu 0,00000001 BTC.
Hãy coi “Bitcoin” (viết hoa “B”) là tên cho hệ thống (hoặc khái niệm) mới mà Satoshi Nakamoto đã tạo ra để di chuyển “tiền” khắp nơi trên internet. Và “tiền” đó KHÔNG được mệnh giá bằng “đô la” hay “euro” mà bằng đơn vị tài khoản riêng của nó được gọi là “bitcoin”.
Toàn bộ hệ thống Bitcoin được điều hành bởi phần mềm do Satoshi Nakamoto tạo ra. Hệ thống Bitcoin tạo ra bitcoin và theo dõi sự thay đổi quyền sở hữu bitcoin.
Hãy tưởng tượng rằng khi tờ 1 đô la mới được in, Cục Dự trữ Liên bang, ngân hàng trung ương Hoa Kỳ, bắt đầu theo dõi sự thay đổi quyền sở hữu của nó. Bitcoin là gì
Bất cứ khi nào tờ 1 đô la được trao tay từ người này sang người khác, Cục Dự trữ Liên bang sẽ ghi lại điều này vào một hồ sơ. Toàn bộ lịch sử quyền sở hữu của tờ đô la được theo dõi liên tục theo thứ tự tuần tự kể từ khi nó được tạo ra.
Về cơ bản đây là những gì hệ thống Bitcoin thực hiện. Nhưng thay vì tạo và theo dõi đô la Mỹ (USD), nó tạo và theo dõi bitcoin (BTC), đơn vị tiền tệ của riêng nó. Bitcoin là gì
Nếu bạn gửi bitcoin cho ai đó, giao dịch đó sẽ trở thành một điều chỉnh chính thức trong một tệp được ghi lại tự động và vĩnh viễn, do đó bitcoin không thể được chi tiêu nhiều lần.
Tệp này lưu trữ vĩnh viễn tất cả các giao dịch trong quá khứ để có dấu vết lịch sử đầy đủ về quyền sở hữu. Điều này rất có tác dụng vì nó chứng minh chủ sở hữu hiện tại là ai mà không cần bên thứ ba.
Và KHÔNG có cơ quan trung ương nào, như Cục Dự trữ Liên bang, lưu trữ và duy trì hồ sơ.
Thay vào đó, nó được lưu trữ công khai bởi một mạng lưới máy tính trên toàn thế giới. Tệp này được sao chép và lưu trữ trên hàng nghìn máy tính độc lập và được cập nhật liên tục bất cứ khi nào bitcoin thay đổi chủ sở hữu.
Mỗi khi một giao dịch xảy ra, nó sẽ được gộp lại cùng với các giao dịch khác và cứ sau vài phút, sổ cái sẽ được cập nhật trên mọi máy tính trên toàn bộ mạng lưới. Bitcoin là gì
Điều này có nghĩa là có hàng nghìn bản sao giống hệt nhau của tệp này.
Bất cứ khi nào bitcoin thay đổi quyền sở hữu, giao dịch sẽ được ghi lại trên hàng nghìn bản sao của tệp trên toàn thế giới. Hệ thống Bitcoin liên tục so sánh tất cả các bản sao của tệp để đảm bảo chúng đều có giao dịch trùng khớp. Điều này đảm bảo rằng tất cả các bản sao được giữ đồng bộ.
“Tệp” này chính là sổ cái của hệ thống Bitcoin. Bitcoin là gì
Cách thức hoạt động của các ngân hàng lưu giữ một sổ cái trung tâm là một loại hệ thống lưu trữ hồ sơ. Nhưng Bitcoin là một loại hệ thống lưu trữ hồ sơ hoàn toàn mới!
Thiết kế của Satoshi Nakamoto là thứ cho phép Bitcoin hoạt động như một hệ thống lưu trữ hồ sơ với các ngân hàng và hoạt động hoàn toàn BÊN NGOÀI hệ thống tài chính truyền thống.
Bitcoin không sử dụng sổ cái trung tâm. Sổ cái của Bitcoin là một loại sổ cái được gọi là sổ cái phân tán.
Lời kết
Bài viết đến đây có lẽ đã quá dài và khái niệm sổ cái phân tán chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu trong bài viết tiếp theo.
Về cơ bản thì trong bài viết này chúng ta đã hình dung được Bitcoin là gì? Và tại sao nó lại ra đời để giải quyết những vấn đề gì rồi phải không nào.
Chúng ta hãy đến với bài học tiếp theo. Bitcoin là gì